Zo, het is alweer eventjes geleden dat ik schreef over hoogsensitiviteit, maar er is heus nog meer te vertellen! Ik kreeg namelijk behoorlijk veel vragen over dipjes in mijn gemoedstoestand, en eigenlijk over moodswings in het algemeen. Kijk, dit soort vragen kreeg ik bijvoorbeeld:
Hoe ga ik er op een goede manier mee om in mijn dagelijks (werk-)leven? Hoe beïnvloeden ze het werk dat ik maak? En zijn er manieren om die swings een beetje binnen de perken te houden?
Wie me iets beter kent (of mijn blog al een poos leest, of me op social media volgt) weet dat ik best wel eens een sombere bui heb. Of misschien kan ik het beter moodswings of stemmingswisselingen noemen, want de uitschieters gaan eigenlijk net zo vaak omhoog als naar beneden. Het ene moment ben ik euforisch gelukkig, stijg ik haast boven mezelf uit, en een paar uur later kan ik zomaar het gevoel hebben dat alles in de wereld stom en moeilijk en naar is. Het maakt niet uit of de aanleiding groots en meeslepends is, of iets alledaags als een roodborstje of twee mensen in de trein die een gesprek voeren waarin negativiteit of frustratie de boventoon voert. Ik heb nu eenmaal regelmatig het gevoel dat ik overspoeld wordt door een bepaalde emotie en ik kan dat dan niet zo makkelijk loslaten.
Eerlijk gezegd vind ik het lastig om te bepalen in hoeverre stemmingswisselen horen bij hoogsensitiviteit. Ik denk dat het zeker een rol speelt, want alle informatie en prikkels die bij je binnenkomen, kunnen nu eenmaal bepaalde emoties en gevoelens oproepen. Dus als er meer informatie binnenkomt, is het logisch dat er ook meer emoties worden opgeroepen. Maar hoe het komt dat zulke kleine dingen zulke grote emoties op kunnen roepen, dat weet ik eerlijk gezegd niet precies. En ik weet dus ook niet zeker of dat voor alle hoogsensitieven geldt. Hoe dan ook, bij mij wel. Hoge pieken, diepe dalen (daarom ook die bergen hier bovenaan :-))
Hoe het mijn illustraties beīnvloedt
En aan de ene kant is dat best een zegen voor mijn werk. In ieder geval als het om mijn vrije werk gaat, al die dingen die ik niet voor opdrachtgevers maak. Creativiteit is voor mij een uitlaatklep, en manier om mijn emoties te uiten, dus juist die pieken en dalen zijn een bron van inspiratie. Als ik me down voel, grijp ik naar mijn schetsboek om orde te scheppen in de chaos, en als ik me fantastisch voel, wil ik dat het liefste vastleggen. De illustratie hieronder ontstond bijvoorbeeld tijdens een extreem sombere bui, en toen ik de eerste schets voor deze kaart maakte, voelde ik me volmaakt gelukkig.
Het feit dat ik die moodswings niet hoef te verbergen of te negeren, is denk ik een van de redenen dat dit werk goed bij me past. Dat ze in plaats daarvan juist een rol spelen in mijn werk, vind ik tof :-)
Hoe het mijn werkleven beīnvloedt
En tegelijkertijd zitten stemmingswisselingen me ook heus wel eens in de weg. Niet zozeer de pieken, die kan ik redelijk goed handlen :-) Maar die dalen, ja, die laten zich niet zo makkelijk negeren. Ik ben (gelukkig!) nooit langere tijd depressief geweest, maar er zijn wel dagen waarop de somberheid me volledig lijkt op te slokken. En dan bedoel ik zonder duidelijke reden, op een – in theorie – ‘gewone’ dag. En dan functioneer ik niet op m’n best. Dan krijg ik het niet voor elkaar om fatsoenlijk aan een opdracht te werken, iets leuks/gezelligs/inspirerends op instagram te zetten of een enthousiast mailtje naar een klant te sturen.
Aan de ene kant is het fijn dat ik eigen baas ben en dat ik op die momenten bestellingen kan gaan inpakken of de deur van mijn werkkamer even helemaal dicht kan laten. Aan de andere kant zou het soms goed zijn om wat afleiding van buitenaf te hebben, zodat ik niet helemaal verdrink in mijn (ongefundeerde) gevoelens en gepieker. Dus hoe ik ermee omga? Daar heb ik niet één antwoord op. Ik probeer niet te streng voor mezelf te zijn, maar wel rationeel te bedenken wat op zo’n moment goed zou kunnen werken. Wandelen, een boek lezen, me verliezen in het maken van een foto, naar de stad gaan om materialen te kopen, met een vriendin bellen, of wat dan ook. Accepteren dat die dip er is, en dan proberen rustig iets anders te gaan doen, in plaats van rond te blijven zwemmen in mijn eigen gepieker.
Kleine sidenote daarbij: soms is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Want zelfs met mijn flexibele baan zijn er situaties waarin ik bepaalde dingen móet doen, dipje of niet. Of dat nu een deadline is die gehaald moet worden of bijvoorbeeld een afspraak met klanten. In die situaties zoek ik zoveel mogelijk ‘veiligheid’ en ‘comfort’ in de randzaken. Ik zet het maar tussen aanhalingstekens, want in deze context lijken het misschien een beetje gekke woorden.
Om een voorbeeld te geven: Een tijdje geleden had ik een afspraak met een klant, waarvoor ik moest reizen. Ik voelde me die dag niet fit, een beetje down, overprikkeld, et cetera. Het had best wat moeite gekost om het te plannen, dus de afspraak verplaatsen was niet echt een optie. Wat ik deed? Alles wat die dag niet per se moest, schrapte ik van mijn to-do-lijst. Ik vertrok wat eerder van huis dan nodig, zodat ik geen stress zou hebben door treinvertragingen en dat soort dingen. Ik settelde me alvast in het koffietentje waar we zouden meeten en nam alles nog even goed door, zodat ik me helemaal voorbereid voelde. Na het gesprek trakteerde ik mezelf op een taartje en deed ik alles zo traag en relaxed mogelijk. Was het een reuzefijne middag? Nee. Heb ik mijn werk gedaan zonder mezelf op de allerlaatste plaats te zetten? Ja. En op die dagen is dat mijn doel :-)
En o ja, ik probeer er op social media eerlijk over te zijn. Niet altijd op het moment zelf, want als ik in een dipje zit is dat vaak het laatste waar ik behoefte aan heb. Maar ik ben me ervan bewust dat het een vertekend beeld geeft als ik alleen over de vrolijke dingen post, dus dat probeer ik te voorkomen.
Triggers en grenzen
En dan komen we bij het laatste kopje. Want nu heb ik het wel gehad over wat ik doe als die dip er al is, maar ik kreeg ook de vraag of je die diepe dalen ook kunt vermijden of beperken. En dan kom je vanzelf uit bij triggers: wat veroorzaakt die omslag in je stemming? Het heeft heel wat jaren geduurd voor ik me daar bewust van was, en ik zal ongetwijfeld nog meer te ontdekken hebben. Zo wordt er bijvoorbeeld vaak gezegd dat hoogsensitieve mensen makkelijk emoties van anderen overnemen. Ik snapte dat nooit zo goed, maar de laatste tijd begin ik het bij mezelf te herkennen. Ik vond het gewoon zoiets vanzelfsprekends dat ik dacht iedereen dat had, maar blijkbaar dus niet :-)
Inmiddels ben ik me van veel triggers bewust en weet ik iets beter welke dingen ik moet vermijden, en welke juist niet. Zo volg ik al een paar jaar het nieuws niet meer. Niet omdat het me niet interesseert, maar omdat zeventien nieuwsitems over wat er mis is in de wereld me veel te veel overweldigen. En het is ook de reden waarom ik sommige mensen liever mijd. Klinkt een beetje onaardig, maar als iemand alleen maar loze ellende met mij wil delen (en dan bedoel ik niet mensen die depressief zijn en écht worstelen met dingen, maar juist degene die een half uur uitwijdt over hoe slecht de kapper zijn werk doet en hoe vervelend Nick en Simon zijn en hoe betreurenswaardig het is dat mensen geen echte post meer sturen) heb ik vervolgens een overdosis positiviteit nodig om het te compenseren, en kan het uren duren voor ik me weer mijn optimistische zelf voel.
Dus in de trein zorg ik dat ik altijd een koptelefoon en muziek bij me heb, zodat ik me daarvoor kan afsluiten. Vaak genoeg zet ik mijn noise cancelling koptelefoon op, zelfs zonder muziek. En er zijn nog heel veel andere factoren die ervoor kunnen zorgen dat ik extra gevoelig ben voor negatieve prikkels: slaaptekort, stress, honger, lawaaiige omgeving, et cetera. Allemaal dingen die op zichzelf geen trigger vormen, maar die stemmingswisselingen zeker kunnen versterken.
Maar hé, er zijn gelukkig ook positieve triggers! En ook die heb ik steeds meer ontdekt, en dat is leuk :-) Mijn ochtendwandelingen, sfeervolle koffietentjes, bepaalde liedjes, et cetera. Die zijn zowel het antigif voor dipjes, maar kunnen ook juist een trigger zijn voor zo’n euforische piek. Dus die zoek ik bewust op, of ik het nou extra hard nodig heb of niet.
En dan nog even over de mensen om je heen
Ja, hier kreeg ik best veel vragen over, dus laat ik er toch maar iets over zeggen. Gewoon die mensen in je omgeving, die je soms wel of niet begrijpen, hoe ga je daarmee om? Wat deel je wel en niet met hen? Voor mij is het belangrijk dat de persoon die het dichtst bij me staat (hoi Floris) alles weet. Hij is niet hoogsensitief, dus hij begrijpt me misschien niet altijd door en door. Maar juist door er heel open en duidelijk over te zijn, heeft hij mijn handleiding redelijk leren kennen (en ik de zijne, no worries :-)).
Met andere mensen in mijn omgeving praat ik minder direct over hoogsensitiviteit, tenzij ik weet dat ze het interssant of herkenbaar vinden. Als ik denk dat iemand niks kan met de term hoogsensitiviteit en het aanstellerij vindt, zoek ik die confrontatie niet zo gauw op. Termen als HSP en overprikkeling zijn superhandig om over het onderwerp te communiceren, maar ze kunnen ook makkelijk het gevoel geven dat het een soort clubje van speciale mensen is, waar je wel of niet bij wilt horen. Dus in dagelijkse gesprekken wijd ik er meestal niet zo over uit, dan houd ik het zo nuchter en laagdrempelig mogelijk.
En gelukkig zijn er een heleboel mogelijkheden om iets te formuleren. :-) Als ik niet naar een feestje ga, kan het genoeg zijn om te zeggen ‘ik heb andere plannen’, ‘het gaat me niet lukken om te komen’ of ‘ik heb een drukke week gehad en heb mijn rust even hard nodig’. Ik roep maar wat hè, je kunt het zo uitgebreid of summier houden als je zelf wilt. De ultieme leestip hierover is trouwens het boek ‘Ik moet nog even kijken of ik kan’ van Liesbeth Smit, echt een aanrader is dat! Niet alleen voor hoogsensitieven, maar ook voor iedereen die introvert is, een beetje of heel veel. :-)
Zo, volgens mij moet ik het hierbij laten, het is alweer een heel verhaal! Ik ben eigenlijk ook wel heel benieuwd naar jou: ben je hoogsensitief, en zo ja, lijkt jouw gemoedstoestand soms ook op een berglandschap? Of heb je de ultieme truc gevonden waarmee je elk dipje kunt omzeilen? Ha, daar wil ik alles van weten!
Binnenkort komt trouwens deel vier van deze serie op de blog, en waarschijnlijk is dat het laatste deel :-) Daarin zal ik weer iets concreter ingaan op mijn werk, en in welke aspecten daarvan (lijken te) botsen met hooggevoeligheid. Netwerken bijvoorbeeld! Of deadlines en andere vormen van prestatiedruk. Omgaan met kritiek van opdrachtgevers, dat soort dingen. Ja, daar valt heus van alles over te vertellen. Maar dat is de volgende keer, eerst ga ik nog je reactie hieronder lezen :-)
Dankjewel, ik vind dit ontzettend herkenbaar. Vooral als mensen negatief zijn, of dominant, dan voel ik mijn stemming met de seconde dalen. Vroeg opstaan, nuttig bezig zijn en me bewust blijven van de tijd op een dag, mooie muziek, lieve mensen, hobby’s die me energie geven zorgen ervoor dat ik me beter voel. Vooral bewust leven, dus bewust voelen wat goed voelt en wat niet, helpt enorm. Op tijd ingrijpen als ik me een beetje niet goed voel, want als ik dan doorga met iets wat me geen energie geeft (stomme serie bijv) word het heel snel erger. Ik wil ook graag voor mezelf beginnen, dus ben kijk uit naar je volgende artikel! O ja, en wat ook helpt: kijken naar video’s van positieve, fijne mensen op Instagram of Youtube, of in een serie. Hun fijne stemming slaat dan vaak ook op mij over! :)
Ah ja, precies dat inderdaad! Heel herkenbaar allemaal :-) En leuk dat je ook zelf iets wilt gaan starten!
Mooi geschreven en omschreven, Nina. Mijn gemoedstoestand lijkt inderdaad ook op een berglandschap en de ultieme truc heb ik nog niet gevonden ;) Onze kwetsbaarheden nemen toe onder druk en ik herken dat stukje ‘goed voor jezelf zorgen’ op zo’n dag heel erg, wat jij omschrijft over de afspraak met een klant die echt even moest doorgaan. Ik word er gewoon een beetje warm van als ik het lees, je creëert ondanks de omstandigheden een zo prettig mogelijke situatie voor jezelf. Het wordt niet ineens perfect of een reuzefijne middag ;) maar zo kom je wel een heel eind, en zo hou je het uiteindelijk vol. En dat is wel volwassen hoor… ik denk dat ik dat ook vooral in je schrijven herken: een volwassen vrouw! Ik dacht altijd dat volwassen vrouwen geen moodswings hadden en heel stabiel waren… maar jij herinnert me er ook weer aan dat deze overtuiging niet klopt en dat volwassen vooral betekent dat je bewust met jezelf en al je kwetsbaarheden omgaat. Dat je zelf verantwoordelijkheid neemt en ‘gewoon’ goed voor jezelf zorgt. Liefs van mij
Ha, ik hoopte nog zo dat jij de truc zou weten! ;-) Maar dankjewel voor je mooie reactie! En inderdaad, perfect wordt het heel vaak niet, maar al manoevrerend komen we een heel eind :-) Dankjewel en liefs! Zin om je volgende week te ontmoeten!
Heel herkenbaar allemaal Nina, vooral over die triggers. Grote, grote trigger bij mij is het eten van suiker. Het is een patroon: door slaapgebrek voel ik me slechter, maar is de behoefte aan zoetigheid veel groter dan anders. Maar als ik daaraan toegeef (deed ik vaak, want hé als je je rot voelt krijg je een snoepje om je op te beuren, dat is een patroontje van vroeger), voel ik me daarna nóg slechter. Begrijp me niet verkeerd: ik hou van snoepen en het gaat niet om het ‘schuldgevoel’ van de calorieën of zo. Maar ik merk écht dat het eten van zoetigheid iets met mijn hoofd en mijn balans doet. Heb jij dat ook? Groet!
Ah dat is een interessant punt! Ik ben een paar jaar geleden grotendeels suikervrij gaan eten (geraffineerde suikers in ieder geval), vooral omdat al die zoetigheid bij mij veel hoofdpijn opriep. Ik kreeg/krijg er niet direct een slecht humeur of een dip door, maar ik heb het idee dat het me wel nóg gevoeliger maakt voor prikkels.
ik ben niet hoogsensitief maar herken wel een aantal dingen die je beschrijft. Ze zijn in mindere mate aanwezig maar ik kan ook triggers hebben die mij overprikkelen. Veel herrie of teveel afspraken die ik toch geneigd ben te maken. Ik doe dus erg mijn best om dat te beperken.
Ja, ik snap je! En inderdaad, je hoeft zeker niet hoogsensitief te zijn om die dingen te herkennen, iedereen heeft daar natuurlijk in meer of mindere mate wel mee te maken.
Ik herken veel, ben erg sensitief en het zit tegen het hoogsensitieve aan. Maar heb ook PCOS, een afwijking in mijn hormonen. Ik heb altijd het gevoel dat het daar erg veel mee te maken heeft, die moodswings en oncontroleerbare emoties vooral. Ik heb daar veel last van, slaapgebrek, suikers, stress, al deze dingen zijn ook hierop van negatieve invloed.
Ah, dat lijkt me ingewikkeld! En inderdaad, er zijn zoveel factoren die meespelen! Ik vind het altijd heel interessant om dat te analyseren, maar helemaal precies alles verklaren en beredeneren is eigenlijk onmogelijk.
Ik vind dat je dit zo mooi en helder uitlegt Nina! Echt lekker genuanceerd en niet te pretentieus maar je merkt wel dat je jezelf gewoon kent. Heel fijn!
Ahh dankjewel, dat is superfijn om te horen!
Hoi Nina,
Ik herken me ontzettend in jouw verhaaltje!
(Soms omschrijf ik mezelf wel eens als een ruwe diamant, met al die pure emoties – liefde, angst, woede, verdriet).
Dankjewel daarvoor, het is een fijn gevoel te weten niet de enige te zijn.
Oh enne, ik volg het nieuws ook niet!
Groetjes, Marlinda
Hoi Marlinda! Ah, zeker weten ben je niet de enige! En mooie omschrijving, van die ruwe diamant :-) Groetjes!
Hoi Nina, wat heb je het mooi omschreven. Ik ben hoog sensitief en herken heel veel in de stemmingswisselingen. Ik vind het knap hoe jij rekening met jezelf houdt en de dag invult als het een dagje niet zo lekker gaat. Dat blijf ik lastig vinden. Soms lukt mij dit een periode best goed, waardoor ik mij over het algemeen goed voel en ik er weer wat makkelijker in word. Waardoor een goede periode meestal gevolgd wordt door een periode waarin ik me toch weer laat leiden door alles wat er op mijn werk moet gebeuren of de dingen die ik graag in mijn vrijetijd wil doen. Hierdoor neem ik niet genoeg pauzes, luister niet naar mijn lichaam met als resultaat dat ik erg moe ben in de avond en ook nog eens ontevreden over mezelf! Helpt ook niet mee om me blijer te voelen ;-) nouja ik blijf het een worsteling vinden… Herken je dit? Heb je nog tips om uit deze valkuil te blijven? Alvast bedankt
Hoi Karen! Dankjewel voor je reactie! Ik herken het helemaal hoor, het blijft toch altijd een beetje zoeken. Ik heb niet echt een tip om het altijd te voorkomen, maar ik merk wel dat ik hier iets beter in ben geworden sinds ik structureel iets meer rustmomentjes heb ingelast. Bijvoorbeeld dat ik mijn werkdagen altijd begin met een wandeling, en ’s avonds voor ik ga slapen altijd nog even mediteer/een mindfulness oefening (met de app Headspace) doe. Daardoor lijkt het ‘luisteren naar mijn lichaam’ iets meer in mijn systeem te zijn gekomen. En juist omdat het iets structureels is, heb je sowieso altijd die momenten om op terug te vallen, ook als het de rest van de dag niet lukt. :-) Dat helpt voor mij in ieder geval!